Overlevende Schipholbrand: 'Ik hoor ze nog schreeuwen'

Er was veel rook. Hij hoorde het brandalarm. Maar wat Chafik Chnachi (37) het allerergste vond: het geschreeuw. Dat ging door merg en been. "En toen het stil werd, wist ik genoeg. Die mensen die net nog gilden, waren dood. Gestikt, verbrand."

Nog steeds slaapt Chafik slecht. Nachtmerries. Soms durft hij de deur niet uit, bang voor mensen. Als hij sirenes hoort of een barbecuegeur van de buren ruikt, slaat de paniek toe. Nog steeds bezoekt hij therapeuten. "Ik hoor stemmen. Soms denk ik: waarom ben ik daar ook niet gestorven? Het is een stomme, domme gedachte, maar soms schiet die echt door mijn hoofd."

'Ze zijn dood'
Chafik kwam in 1998 vanuit Marokko naar Nederland, voor een beter bestaan. De eerste maand had hij nog een visum, daarna verbleef hij illegaal in Nederland. In 2005 werd hij gepakt en kwam hij in de cel op Schiphol terecht. Op afdeling K, kamernummer 23, om precies te zijn. Eén van de cellen die werd opengemaakt toen de brand op 26 oktober om 23:55 uitbrak, waarbij in totaal elf doden vielen. Chafik: "Ik heb een engeltje op mijn schouder gehad. Dat besef ik maar al te goed."

De gang van zijn cel stond blauw van de rook. "Ik heb nog naar bewakers geroepen: er zijn nog twee vrouwen, ze leven nog, maar ze zitten nog opgesloten. Die bewakers deden gewoon niets. Kun je je dat voorstellen? Er zijn gewoon mensen doodgegaan."

Ellende
Het ging om een vrouw uit de Dominicaanse Republiek en een Oekraïense vrouw. "Dat vind ik het ergste. Sommigen kende ik. De Oekraïense vrouw (Oksana Nynych, red.) was er pas sinds die middag. Om 16:00 uur kwam ze aan. Diezelfde dag ging ze dood."

Na de brand kregen 39 slachtoffers een verblijfsvergunning, onder wie Chafik. "Dat was fijn, eindelijk zekerheid. Ik wil hier in Nederland blijven. Maar, ik zeg ook altijd tegen vrienden: ik heb mijn paspoort gekregen in ruil voor ellende. Als ik mijn paspoort bij de IND kon inleveren in ruil voor een goede gezondheid, zonder trauma, zou ik dat zó doen."

Vuurzee
De vuurzee zou zijn veroorzaakt door een Libiër, die een shagje wegschoot richting het voeteneind van het bed waar hij op lag. Maar de man werd na jarenlange vervolging uiteindelijk vrijgesproken van schuld aan de brand en de gevolgen daarvan.  

Verblijfsvergunning
Toen de brand begon, waren er minimaal 268 vreemdelingen in het complex. 39 van deze aanvankelijk afgewezen asielzoekers kregen op 31 augustus 2006 van minister Rita Verdonk alsnog een verblijfsvergunning.

'Fouten'
Direct na de brand werd onderzoek gedaan naar de brandveiligheid van het cellencomplex door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Daaruit bleek dat de Rijksgebouwendienst en de gemeente Haarlemmermeer te weinig aan veiligheid en brandveiligheid hebben gedaan. Voor de verantwoordelijke toenmalige ministers Piet Hein Donner (Justitie) en Sybilla Dekker (VROM) was de kritiek aanleiding om in september 2006 op te stappen.

© RTL Nieuws / Lisanne van Sadelhoff