Het lek is niet gevonden. Niemand heeft bekend. Niemand bleek ook maar een beetje verdacht.
Dat zegt de onderzoekscommissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar wie er in 2014 geheime informatie lekte naar de media. De commissie presenteert woensdagmorgen haar rapport aan de Tweede Kamer.
Fractievoorzitters kunnen nu opgelucht ademhalen; zij hoeven niet te vrezen voor vervolging. De onderzoekscommissie noemde hun kleine drie maanden durende onderzoek een 'mission impossible'. De procedure om politici te vervolgen is in de praktijk 'onbegaanbaar', concludeert zij in het eindverslag. De wet moet worden aangepast. Daarvoor werd in 2010 ook al gepleit, maar die aanbeveling is nooit uitgevoerd.
De commissie van Kamerleden onder leiding van Carola Schouten (ChristenUnie) sprak achter gesloten deuren met 19 betrokkenen. Zo probeerden de Kamerleden antwoord te krijgen op de vraag hoe het kon dat in februari in NRC Handelsblad geciteerd werd uit zeer vertrouwelijke vergaderingen van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) - in de wandelgangen bekend als de commissie-Stiekem. Alleen fractievoorzitters mogen aanschuiven bij de geheime bijeenkomsten. Het lek moest dus in de politieke top gezocht worden.
Uit de gelekte informatie moest blijken dat minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken de Kamer in vertrouwelijkheid had bijgepraat over 1,8 miljoen telefoontjes die onze eigen inlichtingendiensten hadden verzameld. Diezelfde Kamer zei later dat Plasterk dit niet duidelijk had gezegd en dat het parlement onvolledig geïnformeerd was.
Aangifte
In maart 2014 werd aangifte gedaan van lekken, een ambtsmisdrijf, en na 20 maanden concludeerde het Openbaar Ministerie niet bevoegd te zijn om onderzoek te doen naar zo'n ambtsmisdrijf. Er waren toen al wel 'een of meerdere' fractievoorzitters in beeld.
De Kamercommissie kreeg op verzoek van het OM twee versies van diens eerdere onderzoek: een geanonimiseerde versie en eentje waarin wel alle namen leesbaar waren. Die is in een verzegelde doos gestopt en zou alleen worden opengemaakt als de commissie niet verder kwam met de gecensureerde versie. De verzegelde doos moest uiteindelijk open, zo staat in het rapport.
Niet voldoende
Toch was dat niet voldoende. De commissie concludeert dat haar werk bemoeilijkt werd door de lange tijd die verstreken is tussen het vermeende strafbare feit en hun eigen onderzoek. Van de mensen die de commissie sprak, wist niet iedereen zich exact te herinneren 'met welke journalist wat precies besproken' was.
De commissie sprak niet alleen met fractievoorzitters, maar ook met rechtsgeleerden, Plasterk, juristen en de griffier van de CIVD. De NRC- journalist die het verhaal schreef, wilde overigens niet met de commissie spreken.
'Geen cultuur van lekken'
Wel concluderen de onderzoekers dat er geen 'cultuur van lekken' bestaat rond de commissie-Stiekem. Sterker: iedereen erkent en respecteert het belang van de vertrouwelijkheid. Het lek uit 2014 is dan ook 'specifiek en uniek', concludeert de commissie-Schouten.
De commissie, wier onderzoek 10.000 euro kostte, betreurt het dat 'niet mogelijk is gebleken om de waarheid achter de schending van de geheimhouding van de CIVD te achterhalen'. Om in de toekomst wel effectief onderzoek te doen naar schending van geheimhouding, moet de wet op de schop.
Tweede Kamer
De gehele Tweede Kamer heeft in de kwestie het laatste woord. Zij moet nog besluiten of zij de conclusies van de onderzoekers overnemen of dat de zaak alsnog wordt doorverwezen naar de Hoge Raad. Uiterlijk 3 februari debatteert de Kamer daar nog over.
Hanneke Keultjes / AD.nl/ © Reuters
Reactie plaatsen
Reacties