Uit de hand gelopen kattekwaad, zeggen jongeren zelf. Maar volgens andere bewoners is er meer aan de hand in de Edese wijk Veldhuizen. Wat is het verhaal achter de rellen?
Om tien voor half drie wordt op de deur gebonsd. Sija de Jong (47) schrikt wakker. Ze weet meteen: "De auto." Dan hoort ze ook alarmen loeien. Voor de deur staat een buurman. "Slecht nieuws", zegt hij.
De volgende dag herinneren alleen nog een nummerplaat en twee verwrongen stukken staal aan haar Toyota Avensis Verso. Drie andere auto's gaan die nacht ook in vlammen op, de laatste van in totaal elf die week.
Verpaupering gestopt
Het leek in Veldhuizen (18.000 inwoners) de goede kant op te gaan. Een wijk uit de jaren zestig en zeventig zoals er in Nederland tientallen zijn, met drive-inwoningen, flats en woonerven. Nergens vuil op straat. De wijdverbreide verpaupering is de afgelopen jaren tot een paar straten teruggedrongen.
Grauwe galerijflats gingen na onlusten in 2008 tegen de grond. Met nieuwe huizenblokken en koopwoningen probeerde het gemeentebestuur de problemen te verdrijven. Criminaliteitscijfers lopen terug: 245 delicten in 2014, 144 in 2015. In 2016 waren er tot nu toe 76. De inbraken gingen van honderden per jaar naar vijftig. Zeker, met Oudjaar vlogen nog stenen door ruiten, maar het 'Marokkanenprobleem' in de wijk leek beheersbaar geworden.
Tot zondag 1 mei. Pallets die tegen winkelcentrum De Lindenhorst staan, worden in brand gestoken. De brandweer kan voorkomen dat het winkelcentrum, waarvan een week later de sloop begint, in de fik vliegt.
De volgende avond provoceren vijftig vooral Marokkaanse jongeren de politie. Na een gesprek met de wijkagent gaan de meesten naar huis, maar een clubje van vijftien blijft. Om kwart voor elf slaat de vlam in de pan. Er breken relletjes uit. Ruiten sneuvelen, auto's worden vernield en in brand gestoken. De politie overweegt de ME in te zetten. Twee jongens worden opgepakt: een was op een school geklommen, de ander gooide een steen naar een agent.
Burgemeester Cees van der Knaap stelt een samenscholingsverbod en een noodbevel in. Wie niets in de wijk te zoeken heeft, moet wegwezen. Loop je drie keer met zijn vieren over straat, dan krijg je een boete van 5000 euro.
Dinsdagavond wordt een 'leidende figuur' opgepakt. Verder is het rustig. Maar dan, om half vier 's nachts, vliegen er helemaal aan de andere kant van de wijk drie auto's in de brand. De politie zet de dagen erna extra mensen in. Het mag niet baten: vrijdagnacht gaat de Toyota van de familie De Jong in vlammen op. Het samenscholingsverbod wordt uitgebreid. De wijk komt in verzet. Er is een mars van zo'n honderdvijftig Marokkanen tegen het geweld, nadat de consul-generaal van Marokko op bezoek kwam.
Maandagochtend 9 mei hangt een vreemde stilte in Veldhuizen. Weg zijn de camera's. Weg ook de groepjes jongeren. De straten baden in zonlicht. Af en toe een buurtagent op de fiets. Achter de ogenschijnlijke rust broeit onbehagen.
Gesluierde moeders met kinderwagen lopen snel door als je ze aanspreekt. "Jullie willen ons alleen maar zwart maken", zegt een jongen van een jaar of achttien. Hij loopt haastig door, een peuk in zijn mond. "Hier, ga maar praten met je collega's" - hij wijst naar een passerende politiewagen. Ook bewoners van de overwegend blanke woonerven praten liever niet. Straks krijgen zij een steen door de ruit.
Sloop winkelcentrum
Hoewel ze het straatbeeld niet domineren, wonen er meer Marokkanen in Veldhuizen dan in de rest van Ede (14 tegen 3 procent). Ze wonen vooral in het oude deel, rond het kleine winkelcentrum De Lindenhorst, waar na lang uitstel het afbraakwerk eindelijk is begonnen. Er moet een christelijke woongemeenschap komen: 'Vredehorst'.
Door Redactie Trouw: Niels Markus en Wilfred van de Poll Foto: Koen Verheijden
Reactie plaatsen
Reacties