Het komt zo zelden voor dat er niet eens een Nederlandse term is voor ‘suicide by cop’. Zelfdoding via een agent komt misschien nog het meest in de buurt. En het lijkt erop dat de maandag doodgeschoten Mitchel Winters (21) een dergelijk scenario in gedachten had.
De Rijksrecherche en het Openbaar Ministerie (OM) die de dood van Winters onderzoeken, houden ernstig rekening dat hij zijn eigen dood regisseerde. Winters belde zelf 112 om de beroving te melden en gaf daarbij zijn eigen signalement door.
Als dat zo is, is dat voor Nederland zeer uitzonderlijk. Volgens Jaap Timmer, docent maatschappelijke veiligheid aan de Vrije Universiteit en gespecialiseerd in geweld door en tegen de politie, is het echt een uitzonderlijke situatie. „Dat komt één keer in de vier jaar voor.”
VS EN CANADA
Uit onderzoek van Timmer blijkt dat in ongeveer 5 procent van de schietincidenten met dodelijke afloop er een mate van opzet van het slachtoffer in het spel zou zijn. In de Verenigde Staten en Canada is het uitlokken van een schietpartij met dodelijke afloop een bekender fenomeen. Politiewetenschappers schatten dat in 10 tot 20 procent van de dodelijke incidenten zelfmoord een motief was.
De slachtoffers gedroegen zich meestal agressief en dreigden met een (vuur)wapen of een andere vorm van geweld gericht tegen de politie of omstanders. Zo dwongen ze agenten om uiteindelijk ongewild hun doodswens tot uitvoer te brengen.
Na de dood blijft het vaak gissen naar het motief van het slachtoffer, zeker als er geen afscheidsbrief is achtergelaten. Maar psychische problemen spelen vaak een belangrijke rol. Het komt daarnaast regelmatig voor dat slachtoffers vooraf hebben gezegd dat ze iets ‘opvallends’ willen gaan doen.
MARTELAAR
Of de wens hebben een martelaar te worden. Mohammed B. ging er bijvoorbeeld van uit dat hij zou sterven nadat hij Theo van Gogh had vermoord. Uit de brief die op het lichaam Van Gogh werd gevonden, bleek dat hij daar zelfs op hoopte. Uiteindelijk werd B. tijdens een vuurgevecht niet gedood, maar in zijn been geschoten.
„Uiteindelijk speelt altijd mee dat mensen een doodswens hebben”, zegt Timmer. „In ieder geval op dat moment. Er zijn gevallen bekend dat mensen het overleefden en de agenten daar later voor bedankten. Het omgekeerde komt overigens ook voor, slachtoffers die boos waren dat ze nog leefden.”
TRAINING
In Noord-Amerika en Engeland krijgen politieagenten wel training om hiermee om te gaan. En hoewel dat in de praktijk vaak heel moeilijk blijkt te zijn, leren ze ook om waar mogelijk de signalen van een doodswens te herkennen.
In Nederland komt ‘suicide by cop’ zo weinig voor dat hier geen speciale aandacht voor is. „Het is ook heel erg ingewikkeld om dit in te schatten”, zegt Timmer. „Zeker als er gevaar dreigt voor agenten, of omstanders, en er heel snel gehandeld moet worden. Dan kan het gebeuren dat iemand die dood wil zijn doel bereikt.”
Door Redactie Metro: Foto: ANP
Reactie plaatsen
Reacties