Historische draai in pensioenland: fondsen willen nieuw stelsel

Ook de Pensioenfederatie, dat de belangen namens circa 250 pensioenfondsen beheert, zegt te kijken naar een stelsel met een persoonlijke spaarpot voor iedereen. In zo'n volledig  nieuw systeem spaart iedereen voor zichzelf, in plaats van het huidige Nederlandse systeem met een uitkeringsbelofte, vertelt directeur Gerard Riemen van de Pensioenfederatie in gesprek met het FD.

De pensioenfondsen hebben een moeilijk jaar achter de rug en ook dit jaar wordt het opnieuw zwaar. De dekkingsgraad is vaak veel te laag en de eisen worden hoger. Niet gek dat het draagvlak voor het huidige pensioenstelsel steeds verder wegzakt.

Voorzichtigheid troef
Dat is gebaseerd op uitkeringsbelofte: de fondsen weten precies hoeveel euro's pensioen ze moeten uitkeren de komende tientallen jaren, en dat vergt veel voorzichtigheid. Maar dit geheel nieuwe pensioensysteem is gebaseerd op eigen inleg: dus wat je er zelf instopt. Sommige economen, zoals Lans Bovenberg, pleiten al langer voor zo'n persoonlijke pensioenpot.

Toch zijn de uitspraken opvallend, aangezien de pensioenfondsen dezelfde geluiden jarenlang steevast negeerden. Volgens Riemen is het idee bij de fondsen de afgelopen tijd 'gerijpt' bij de achterban. Volgens hem dwingt ook de langdurige situatie met de lage rente hen tot deze keuze.

Een niet te stoppen trend, denkt ook Theo Kocken, hoogleraar Risicomanagement voor Institutionele Beleggers aan de Vrije Universiteit. "Dit is onomkeerbaar. Je moet naar een systeem met eigen rechten toe, maar collectief beleggen. Geen rare berekeningen meer maken. Dit geeft aan dat het die kant opgaat: een hele grote stap." 

'Beter laat dan nooit'
Voor andere cirtici duurde deze beslissing maar lang. "Heel goed dat ze de realiteit beginnen in te zien bij de Pensioenfederatie. Een decennium te laat, maar beter laat dan nooit", reageert Martin Pikaart, jarenlang criticaster en auteur van De Pensioenmythe. "We moeten opnieuw beginnen, maar de wetgever werkt nog niet mee, al wordt daar hard aan gewerkt."

Ook Kocken denkt dat een nieuw systeem nog even op zich laat wachten. Kocken: "Dat lukt deze kabinetsperiode niet meer, maar moet toch binnen enkele jaren vorm krijgen."    

Volgens Pikaart lopen de fondsen al tijden achter de feiten aan, aangezien het idee voor zo'n nieuw persoonlijker systeem in de praktijk al lang voorkomt. Als voorbeeld geeft hij PPI: een pensioenuitvoerder die door iedereen kan worden opgericht, maar één die zelf geen risico's draagt.

Juist hier wringt de schoen. De Pensioenfederatie doet onderzoek naar een systeem waarbij iedereen zelf een potje spaart voor zijn eigen pensioen, maar wel verplicht blijft tot het delen van risico's. Pikaart: "Riemen blijft pleiten voor risicodelen. Maar dan blijf je premies van nieuwe mensen gebruiken om gaten te dekken. We moeten opnieuw beginnen: met een nieuw contract en een nieuwe instelling."