Onderzoek: gemeenten gaan voor goedkope kolenstroom

In het Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007-2011 beloofden lokale overheden hun stroom per 2015 duurzaam in te kopen.

Van de belofte van gemeenten komt echter weinig terecht: slechts 103 gemeenten kopen hun energie zo duurzaam mogelijk in, blijkt uit een studie van onderzoeksbureau SOMO in opdracht van Greenpeace. Zij shoppen hun energie bij als duurzaam bekend staande leveranciers als Greenchoice of HVC waarvan de stroom aantoonbaar groen is. Voorbeelden zijn Utrecht en Eindhoven die Nederlandse windstroom van Eneco afnemen. Andere voorlopers zijn onder meer Alkmaar, Enschede, Zaanstad en Zwijndrecht.

Hierna volgt een middenklasse van 95 gemeenten die bij relatief groene energiebedrijven shopt. De afgenomen stroom is alleen niet duidelijk groen. In deze groep vallen ook steden die milieuvriendelijke stroom van 'vervuilende' leveranciers kopen.

Het betreft kolenreuzen als Essent, Nuon en E.ON. Zij zitten nog volop in fossiele energie en maken volgens de onderzoekers geen haast met de overgang naar een duurzame economie. In deze groep bevinden zich Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Ook Alphen a/d Rijn, Delft, Westland en Zoetermeer vallen onder deze categorie.

De overige 110 lokale overheden kopen 'vieze' stroom bij 'vieze' energiebedrijven. Daaronder steden als Leeuwarden, Leiden, Middelburg en Zwolle.

Groenwassen

Het onderzoek van SOMO is het grootste tot nu toe naar duurzame inkoop door de gemeenten. Van 308 van de 390 Nederlandse gemeenten wisten de onderzoekers gegevens boven tafel te halen. Eerder deed De Volkskrant twee jaar terug een kleinere peiling onder 150 gemeenten. Het AD peilde eind vorig jaar de dertig grootste steden. De uitkomsten van het SOMO bevestigen het eerdere beeld van De Volkskrant en AD.

,,De meeste gemeenten hebben hun mond vol van milieu en duurzaamheid, maar kiezen hun stroom puur op prijs", reageert Joris Wijnhoven, campagneleider Klimaat bij Greenpeace. 

Met het onderzoek probeert de milieuclub druk te zetten op gemeentebesturen. Die staan wettelijk gezien in hun recht doordat zij hun vuile stroom 'groenwassen' via het kopen van zogenaamde GVO's, Garanties van Oorsprong uit Denemarken, Noorwegen of IJsland. Dit mogen zij op basis van Europese regels doen ,,alleen doen die papiertjes niks", stelt Wijnhoven: ,,Een land als Noorwegen produceert geen procent extra groene stroom als ze meer certificaten in Nederland verkopen." 

Complicerende factor is dat er ook goede GVO's zijn, bijvoorbeeld op basis van Nederlandse windenergie. Alleen kost zo'n garantie 2,50 tot 5 euro per Megawatt opgewekte stroom, een veelvoud van de 11 cent die een Noors waterkrachtcertificaat kost. 

Petitie
Om steden en dorpen te bewegen duurzamer te worden, ontvangen alle 390 gemeentebesturen vandaag een brief van Greenpeace met het rapport bijgevoegd. Verder zet de milieuorganisatie in talloze plaatsen burgerpetities op. Eerst in de vier grote steden, maar ook in Groningen, Tilburg en Haarlem. Hoop is dat colleges van B&W bij een volgende aanbesteding voor duurzaam gaan.

Greenpeace beklemtoont dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor 2 procent van het energiegebruik in Nederland en dus écht een verschil kunnen maken. ,,Ja, groene stroom is duurder, maar het gaat niet om megabedragen", zegt Wijnhoven. ,,Per burger is het vaak maar een euro."

Dat gemeenten van het Kabinet duurzaam moeten inkopen komt doordat Nederland in internationaal verband heeft afgesproken dat over vier jaar 14 procent van onze energie uit duurzame bronnen als wind, zon, geothermie en waterkracht komt. Dit om de klimaatdoelen te halen die onder meer in Parijs zijn afgesproken. Momenteel lukt het nog niet heel hard. Eind vorig jaar was slechts 5,8 procent van onze energie groen.

Door Redactie AD Foto: ANP