Uitgehuwelijkt: ‘Teruggaan betekent mijn dood'

Enkele dagen daarvoor stapt Nesayem nietsvermoedend in het vliegtuig. Ze gaat, tegen beter weten in, op vakantie naar haar familie in het Midden-Oosten. Er is geen vuiltje aan de lucht.

Tot ze plotseling een witte trouwjurk in haar handen krijgt. „Trouwen met mijn nééf. Ik had hem nog nooit gezien”, vertelt Nesayem. „Ik was niet verliefd en had hem niet zelf uitgekozen: dat had mijn vader voor mij gedaan.”

Toch ziet Nesayem zich genoodzaakt om in de huwelijksvoltrekking mee te gaan: in een cultuur waar familie-eer cruciaal is, wordt moord niet geschuwd. „Scheiding bestaat niet binnen onze cultuur”, legt ze uit. „Je bent levenslang tot elkaar veroordeeld. De enige oplossing om de ander te verlaten, is moord.”

VERSTIJFD

Pas voor het altaar ontmoet Nesayem de man met wie ze de rest van haar leven zal delen. De bruid en bruidegom horen tijdens de religieuze huwelijkssluiting naar islamitisch gebruik drie keer ‘ja’ te zeggen. Bij iedere ‘ja’ die ze uitspreekt, wordt Nesayem overspoeld door een golf van angst. „Mijn familie stond dicht om mij heen. Ik stond verstijfd.”

Tijdens de huwelijksnacht wordt Nesayem verkracht. In traditionele culturen zijn de normen met betrekking tot seksualiteit zeer strikt. Tijdens de gemeenschap moet er bijvoorbeeld bloed van de vrouw worden getoond. Dit bloeden dient als bewijs van maagdelijkheid. „Het was verschrikkelijk”, aldus Nesayem. „Ik kon alleen nog maar denken aan zelfmoord en of ik wel genoeg bloed zou verliezen.”

BESCHERMING

Volgens Ineke van Winden van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) verschillen de motieven voor uithuwelijking per land, per gemeenschap en zelfs per familie. „Uithuwelijking zit cultureel diepgeworteld. Om ongehuwde zwangerschap te voorkomen en de dochter te beschermen, kan een familie besluiten tot een gearrangeerd huwelijk”, aldus Van Winden. „Hierdoor kan aantasting van familie-eer worden afgewend en wordt de naam van de familie gezuiverd.”

Van Winden benadrukt dat uithuwelijking voortkomt uit een oude traditie. „Een groepscultuur verschilt wezenlijk van de individualistische cultuur zoals wij die kennen. Je staat volledig dienst in van de gemeenschap. Slachtoffers zijn bang om te worden verstoten of vermoord als zij niet met de verbintenis instemmen.”

HUISHOUDEN

Na het huwelijk trekt Nesayem bij haar schoonfamilie in. Als vrouw is ze verantwoordelijk voor het huishouden. Ze doet er even het zwijgen toe. Dan vertelt ze dat ze regelmatig te maken kreeg met huiselijk geweld. Niet alleen door haar man, maar ook door haar schoonfamilie. „Je bent volledig in handen van anderen”, vervolgt Nesayem zacht. „Ik had nog nooit gekookt, maar er wordt wel van je verwacht dat je de volledige familie voedt. Als ik mijn werk goed deed en mijn man zijn genot gaf, dan was het oké. Maar zo niet, dan ging het gruwelijk mis…”

Het onderwerp ligt gevoelig. Desondanks praat de islamitische open over hoe de uithuwelijking haar gevormd heeft. Met de hulp van een vriendin wist Nesayem te ontsnappen toen ze in Nederland haar vader mocht opzoeken.

HULPVERLENING

Bij Fier, een expertise- en behandelcentrum op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties, is Nesayem veilig. Ze verblijft in één van de opvangvoorzieningen, waar ze gespecialiseerde hulpverlening krijgt om de traumatische gebeurtenissen te verwerken.

Toch blijft ze op haar hoede. Nesayem weet dat de familie haar zoekt: ze moet haar plek innemen als getrouwde vrouw. Maar terugkeren is geen optie. „Als één familielid de gemeenschap schaadt, betekent het dat alle familieleden hun eer verliezen.” Ze is even stil. „Teruggaan betekent mijn dood.”

GRIJS GEBIED

De Nederlandse wetgeving stelt uithuwelijking niet strafbaar. Huwelijksdwang wordt echter wel als onwettig gezien. Volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) van de Verenigde Naties (VN) heeft iedereen recht op een vrije partnerkeuze en mag een huwelijk alleen worden gesloten met volledige instemming van beide partners. „Het is een grijs gebied”, erkent Ineke van Winden van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM). „Waar is de grens van uithuwelijking en het begin van huwelijksdwang? Dat zijn soms subtiele verschillen.”

*Wegens privacyredenen is de naam van Nesayem gefingeerd.

Bron: http://www.metronieuws.nl/ door Els Anker Foto: Metro