De sollicitatieplicht voor werkloze 60-plussers moet verdwijnen. Dat vindt onder anderen arbeidssocioloog Jan Cremers van de Universiteit Tilburg. Hij spreekt van een generaal pardon voor ouderen. Ook het CNV vindt dat er soepelere regels moeten komen voor ouderen. Zij denken aan een 'seniorenpardon op maat'.
Wie ouder is dan zestig jaar en ontslag krijgt, komt na de WW terecht in de IOW. In deze regeling hoeven oudere werklozen niet eerst hun spaargeld of een deel van hun eigen woning op te eten voordat zij een volledige uitkering krijgen. Maar ouderen zijn wel, net als jongere werklozen, verplicht te solliciteren en een passende baan te accepteren. Wie dat niet doet, krijgt als straf een lagere uitkering.
Veel van de regels en plichten zijn voor ouderen nutteloos, vindt Cremers. "Haal de frustratie weg van het steeds maar weer moeten solliciteren zonder resultaat door aan mensen de mogelijkheid te geven niet langer beschikbaar te zijn."
De voorzitter van CNV Vakmensen, Piet Fortuin, denkt dat een ontheffing voor bepaalde groepen ouderen beter werkt. Hij trekt de grens al bij 55 jaar. "Dan wordt het perspectief op werk minder. Daarom vinden wij dat 55-plussers die vrijwilligerswerk doen of mantelzorger zijn, vrijstelling van de sollicitatieplicht moet kunnen krijgen."
Zijn CNV Vakmensen vindt ook dat 55-plussers een minibaan - een betaalde functie voor een paar uur per week - moeten kunnen nemen zonder direct onder allerlei beperkende regels te vallen.
Een keer per kwartaal solliciteren
Deskundigen vinden met het CNV dat de regels bij ouderen niet te rigide moeten worden toegepast. Zo vindt Joop Schippers van de Universiteit Utrecht dat instanties de regels kunnen versoepelen als "iemand aantoonbaar zijn best heeft gedaan werk te vinden, maar ondanks de tweehonderd sollicitatiebrieven nooit is uitgenodigd. Zeg dan: één keer per kwartaal solliciteren volstaat. Dan kan hij of zij in de rest van de tijd vrijwilligerswerk doen."
Maar vrijwilligerswerk mag geen vrijbrief zijn om de sollicitatieplicht te ontlopen, zegt Schippers. Daarom is maatwerk van instanties als het UWV zo belangrijk. "Die moeten kijken naar persoonlijke omstandigheden. Ja, dan kunnen zij bij ouderen een oogje toeknijpen, maar wel op een beredeneerde, op de persoon toegesneden manier."
Bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen Paul de Beer van de Universiteit van Amsterdam ziet wel iets in het generaal pardon, maar dan anders dan Cremers. "Ouderen hebben weinig perspectief. Zit ze dus niet te actief achter de broek aan om te solliciteren. Volgens mij gebeurt dat overigens ook niet. Pragmatisch gezien is een vrijstelling best te verdedigen, maar er is ook een psychologisch effect; het is dan net of het prima is dat ouderen werkloos thuiszitten. Met een soort generaal pardon zou ik erg voorzichtig zijn."
Verkeerde timing
Voor het generaal pardon denkt Cremers aan de groep van 61 jaar en ouder. Die is volgens hem slachtoffer van een verkeerde timing van beleidsmaatregelen. De plannen voor afschaffen van vroegpensioen en verhoging van AOW-leeftijd zijn gesmeed in de jaren voor de crisis. Toen dachten deskundigen nog dat personeel schaars zou worden. Het liep anders, en ontslagen ouderen konden niet langer vluchten in vut-regelingen, zoals elders in Europa wel kan. Gevolg is dat het werkloosheidspercentage onder ouderen in Nederland hoger is dan het algemene werkloosheidspercentage. Dat is uniek in Europa.
"Het gevaar van een volledige vrijstelling is dat mensen het als een recht gaan zien", zegt Schippers in reactie op het voorstel van Cremers. "Dan gaan zij denken: als ik op mijn 61ste wordt ontslagen, hoef ik niks meer. Zo ontstaat het gevaar dat werkgevers en werknemers het op een akkoordje gooien en ouderen massaal ontslaan, zoals in de jaren tachtig."
Door: Marco Visser / Trouw Redactie Foto: ANP
Reactie plaatsen
Reacties