Honderdtal gedetineerden overgeplaatst na opstand in gevangenis van Merksplas

In totaal 200 gevangenen richten grote vernielingen aan en stichtten brand. Daardoor zijn verschillende afdelingen onbruikbaar geworden. Een honderdtal gedetineerden werd in andere gevangenissen overgebracht. "Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt. De ravage is enorm", zegt burgemeester Wilrycx

De politie werd opgeroepen om steun te bieden aan de cipiers. Ze probeerden de gevangenen terug naar hun cel te krijgen, maar dat verliep erg moeizaam. Ook de brandweer kwam ter plaatse. De situatie was “zeer ernstig en ongezien”, meldde het Gevangeniswezen. Dat had vooral te maken met het hoge aantal opstandige gedetineerden, zo’n 200.

Het Bijzondere Bijstandsteam van de politie vroeg extra bijstand. Speciale eenheden van de federale politie zijn de gevangenis binnengevallen om de situatie onder controle te krijgen. De politie, zowel lokale, federale als speciale interventie-eenheden, dreven de oproerkraaiers uiteindelijk in een hoek van de wandelzone om hen een voor een terug te brengen.

Pas zondagochtend rond een uur of zes keerde de rust weer in de gevangenis, zegt burgemeester Frank Wilrycx (Open VLD) van Merksplas. "De hulpdiensten zijn ondertussen opnieuw vertrokken, de gevangenen zitten weer in hun cel." Volgens de burgemeester is een honderdtal gedetineerden overgeplaatst naar andere gevangenissen. "De amokmakers zijn naar andere gevangenissen gebracht", klinkt het. "Maar ook verscheidene gedetineerden van wie de cel vernield werd."

In de chaos van de opstand heeft een gevangene geprobeerd te ontsnappen, bevestigt Wilrycx. "Maar de man kon direct weer gevat worden." Toch zal de gevangenisdirectie zondag een appel organiseren om alle gevangenen opnieuw te registreren, klinkt het.

Enorme schade

Ondertussen worden de gevolgen van de opstand duidelijk. "Dit zal nog maanden wegen op de capaciteit van de gevangenis", zegt burgemeester Wilrycx. "Er is erg veel schade, de ravage is enorm. Verschillende paviljoenen zijn vernield." Sommige cellen zijn compleet vernield en kunnen niet gebruikt worden. "Er werd niet alleen brand gesticht, maar er werden ook celdeuren vernield, sloten afgebroken, gaten in muren gekapt, ramen ingegooid. Hele cellen zijn met de grond gelijk gemaakt. Een aantal blokken is niet meer leefbaar, ook in de komende maanden niet."

De amokmakers hebben hele cellenblokken in brand gestoken en vernield. "Ik heb zoiets nog nooit gezien", zegt burgemeester Wilrycx. Het gebeurt geregeld dat er een opstootje is in de gevangenis, vertelt hij. Dat een gevangene zijn matras in brand steekt. "Maar op deze manier...?"

"Als bij toeval zijn er maar twee gewonden gevallen", zegt de burgemeester nog. Dat had veel erger kunnen aflopen want de amokmakers staken cellen in brand, terwijl in de cel ernaast iemand zat die wel gewoon naar binnen gegaan was. De twee gewonden zijn gedetineerden die zo in hun cel te veel rook binnenkregen.

Investeringen

De gevangenen in Merksplas eisen meer inspraak en vinden dat de directie te weinig naar hen luistert. Maar wat de precieze aanleiding is voor het plotselinge geweld, weet burgemeester Wilrycx ook niet. "Dat zal nog wel onderzocht worden." Wel wijst hij op de leeftijd van de strafinrichting. "De gevangenis is eigenlijk afgeleefd. Ze dateert van de negentiende eeuw. Er zijn al langer dringend investeringen nodig en nu zeker. Ik hoop dat deze nu snel komen." Volgens hem speelt het mogelijk dat gedetineerden horen dat de rechter elders uitspraken doet over de levenskwaliteit van gevangenissen.

In de gevangenis van Merksplas verblijven normaal zo'n 600 gedetineerden.

Door Redactie BELGA  boj, ho, lej Foto: bfm