De luchtkwaliteit in Nederland voldoet niet overal aan de Europese normen, blijkt uit metingen van Milieudefensie. Maar of Brussel nu ingrijpt? Elders in de EU slaat de viezeluchtmeter veel hoger uit.
1. Is de lucht in Amsterdam ongezond?
Zeker. Deze week bleek uit metingen van Milieudefensie dat de buitenlucht in 2015 in vier van de tien onderzochte Amsterdamse straten meer stikstofdioxide (NO2) bevatte dan de Europese norm van 40 microgram per kubieke meter. En dat terwijl heel Nederland sinds vorig jaar aan die norm moet voldoen. Door een heel pakket aan milieumaatregelen, het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), had Nederland van Brussel uitstel gekregen tot 2015. De verontreiniging is minder geworden, maar niet genoeg.
In de metingen van Milieudefensie, kwamen de Valkenburgerstraat (45) en de Stadhouderskade (46) ruim boven de norm. En het dient gezegd dat de luchtkwaliteit nou niet meteen gezond is zodra deze normen worden gehaald. Langdurige blootstelling aan vieze lucht kost ons gemiddeld één tot twee levensjaren.
2. Komen de metingen van Milieudefensie als een verrassing?
Er wordt al langer op gerekend dat Nederland de komende jaren niet overal aan de NO2-norm kan voldoen. Rond het NSL is een stelsel van metingen en berekeningen opgetuigd waardoor heel precies en lokaal maatregelen en extra uitstoot van fijnstof en NO2 tegen elkaar worden afgewogen.
Daarin kwamen de Valkenburgerstraat en de Stadhouderskade al tevoorschijn als plekken waar de norm niet wordt gehaald. Milieudefensie wist dus ook wel ongeveer waar ze voor hun 58 meetpunten een overschrijding konden verwachten.
In de metingen van Milieudefensie, kwamen de Valkenburgerstraat (45) en de Stadhouderskade (46) ruim boven de norm. En het dient gezegd dat de luchtkwaliteit nou niet meteen gezond is zodra deze normen worden gehaald. Langdurige blootstelling aan vieze lucht kost ons gemiddeld één tot twee levensjaren.
2. Komen de metingen van Milieudefensie als een verrassing?
Er wordt al langer op gerekend dat Nederland de komende jaren niet overal aan de NO2-norm kan voldoen. Rond het NSL is een stelsel van metingen en berekeningen opgetuigd waardoor heel precies en lokaal maatregelen en extra uitstoot van fijnstof en NO2 tegen elkaar worden afgewogen.
Daarin kwamen de Valkenburgerstraat en de Stadhouderskade al tevoorschijn als plekken waar de norm niet wordt gehaald. Milieudefensie wist dus ook wel ongeveer waar ze voor hun 58 meetpunten een overschrijding konden verwachten.
Voor 'hardnekkige knelpunten' in Amsterdam en Rotterdam trok ze zestien miljoen uit. Wethouder Choho komt met milieuzones die oude scooters, taxi's en touringcars weghouden binnen de ring A10, met uitstootvrije bussen en laadpunten voor elektrische auto's. Oude auto's krijgen geen parkeervergunning meer.
Tegelijk blijkt uit het RIVM-onderzoek dat Dijksma wel wat optimistisch was vanwege de vele grensgevallen en de onzekerheidsmarge die daarbij hoort. Zodra daarmee statistisch rekening wordt gehouden, valt het aantal verwachte overschrijdingen vijftien keer hoger uit, schrijft het RIVM.
3. Een beetje te vies is nog steeds te vies. Grijpt de EU dan in?
Dat kan. Vanuit Brussel wordt de naleving van de norm nauwlettend gevolgd. De Europese Commissie is al procedures gestart tegen het Verenigd Koninkrijk, Portugal, Italië, Spanje, Duitsland en Frankrijk. Als lidstaten geen extra maatregelen treffen, kunnen ze voor het Hof van Justitie worden gesleept, zoals Polen en Bulgarije al is overkomen. Dat kan uitlopen op fikse boetes en dwangsommen.
Maar het duurt nog wel even voordat Brussel in beweging komt. Pas in september levert Nederland de officiële reportage over 2015 in. Tot die tijd onderneemt de Europese Commissie geen actie, zegt een woordvoerder.
4. In andere EU-lidstaten is de lucht toch nog veel viezer?
Op vakantie in Italiaanse steden kun je gemakkelijk tot die conclusie komen, al komen de uitlaatgassen door de hitte ook harder binnen. Rond drukke verkeerswegen in steden als Londen en Parijs, maar ook in grote delen van steden als Milaan slaan de viezeluchtmeters nog veel verder uit.
Als dichtbevolkt land heeft Nederland wel een hoger landelijk gemiddelde dan de meeste andere lidstaten. Relatief veel Nederlanders worden blootgesteld aan tamelijk vieze lucht, zelfs al wordt de norm nog maar hier en daar overschreden.
5. In het verleden was de stad bezorgd over boetes en een bouwstop. Daar horen we nooit meer iemand over. Hoe kan dat?
Boetes van de EU behoren zeker tot de mogelijkheden, maar door alle procedures die daaraan voorafgaan kan dat zo vijf tot zes jaar duren, volgens hoogleraar Omgevingsrecht Chris Backes. In de tussentijd kan Nederland die knelpunten oplossen.
Het risico van een bouwstop is vele malen kleiner sinds de komst van het NSL, legt Backes uit. Daarom hoeven niet meer alle bouwprojecten individueel te worden getoetst aan hun impact op de luchtkwaliteit. Dat maakt ze minder kwetsbaar als de bouwvergunning wordt aangevochten.
6. Milieudefensie dreigt met een rechtszaak tegen de staat. Heeft die kans van slagen?
Milieudefensie heeft de staat gesommeerd aan de normen te voldoen. Als Dijksma niet reageert brengt Milieudefensie over een maand een dagvaarding uit. Bij de rechtbank zal Milieudefensie eisen dat Dijksma binnen drie maanden maatregelen aankondigt waardoor de norm binnen een jaar overal zal worden gehaald. In Engeland heeft de organisatie ClientEarth al succes gehad met zo'n claim.
Of Milieudefensie de zaak op den duur wint, valt te bezien. Deze procedure tot de hoogste rechter doorzetten kan erg begrotelijk worden, volgens Backes. Maar in de tussentijd brengt de rechtszaak vermoedelijk wel het beoogde doel dichterbij. Het ligt volgens Backes voor de hand dat de overheid vanwege zo'n rechtszaak komt met extra maatregelen als bewijs dat ze alle maatregelen treft die redelijk en mogelijk zijn.
Door Redactie Het parool: BART VAN ZOELE Foto: ANP
Reactie plaatsen
Reacties