Een onbesuisde solo-actie van D66-leider Jan Paternotte heeft tot een knetterende ruzie geleid binnen de Amsterdamse coalitie. Inzet was het uiterst precaire dossier van de compensatie van Joodse erfpachtgelden.
'Laat dit nou geen inzet worden van een politieke discussie," zei burgemeester Eberhard van der Laan richting D66-fractievoorzitter Paternotte, en daarmee verwoordde hij de wens die bij alle fracties binnen de raad bestond.
Juist in dit dossier zou de Amsterdamse politiek eenheid moeten bewaren, was de breed gedragen wens. Maar daarmee werd gerekend buiten de fractie van D66. Die doorbrak de eendracht en zette daarmee de verhoudingen in de raadszaal op scherp.
Donderdagavond sprak de raad over de 10 miljoen euro die vanuit de gemeente beschikbaar is gesteld aan de joodse gemeenschap. Een gebaar waarmee Amsterdam poogt een pijnlijke episode uit de geschiedenis recht te zetten.
Collectief of individueel
Joden die na de Tweede Wereldoorlog terugkeerden uit de kampen of hun onderduikadressen werden door de gemeente aangeslagen voor de erfpacht die tijdens de oorlogsjaren niet betaald was.
De huidige waarde van dat geïnde geld is becijferd tussen de 5 miljoen en de 10 miljoen euro. "Geld dat Amsterdam niet wil bezitten," meent Van der Laan, die daarom koos voor de meest royale terugbetaling van 10 miljoen euro.
Daarop ontstond de vraag hoe dit geld moet worden uitgekeerd: collectief aan 'de joodse gemeenschap', of individueel aan de benadeelden of hun nabestaanden.
Ingezonden brief
Volgens Van der Laan is die laatste optie een recept voor lange procedures, frustraties en verdriet: er dienen dan bonnetjes overlegd te worden van rekeningen die 70 jaar geleden betaald zijn, wat in veel gevallen onmogelijk zal zijn.
De burgemeester koos voor de collectieve optie: een stichting geleid door gezaghebbende vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap die een goede besteding van het geld zoekt. Daarmee leek hij de raad, waarin veel waarde werd gehecht aan een unaniem besluit, ook achter zich te hebben.
Tot Paternotte zich begin deze week samen met fractiegenoot Hans Glaubitz in een ingezonden brief in NRC Handelsblad schaarde achter een oproep het Centraal Joods Overleg om toch ook de mogelijkheid voor individuele uitkering open te laten.
In huilen uitbreken
Het artikel sloeg in als een bom in de coalitie. Waarom voer D66 hier publiekelijk een eigen koers, terwijl toch was afgesproken samen op te trekken?
Met name wethouder en VVD-leider Eric van der Burg was witheet, volgens hem had D66 gepoogd om tweespalt te zaaien in zijn partij door de VVD'ers in de kongsi te betrekken. Die lezing wordt weersproken door Paternotte, die zegt dat het juist de VVD in Zuid was die D66 had uitgenodigd om zich gezamenlijk tegen de collectieve regeling uit te spreken.
Donderdagavond werd Paternotte in een zeer emotioneel debat door alle fracties, coalitie en oppositie, gevraagd om zijn amendement, dat bij voorbaat kansloos was, in te trekken. Maar hij bleek onvermurwbaar. Ook de D66-wethouders wisten de fractie niet op andere gedachten te brengen.
Tijdens de lange schorsingen van het debat braken meerdere raadsleden in huilen uit. Waarom moest nou juist dit dossier inzet worden van politiek gekrakeel?
Toen duidelijk was geworden dat D66 alleen stond en Paternotte verklaarde dan toch maar steun te verlenen aan het voorstel draaide Van der Burg zich demonstratief om. Tot zover de goede verhoudingen binnen de coalitie.
Paternotte vindt niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan. "Als het innemen van een ander standpunt je op het verwijt komt te staan politiek te bedrijven, dan nemen we elkaar op de verkeerde manier de maat."
Door Redactie Het parool: Foto: ANP
Reactie plaatsen
Reacties