Relatie VS en Rusland zakt naar het vriespunt

Op het grote schaakbord waarop Russen en Amerikanen een slecht gehumeurd potje geopolitiek spelen, is een belangrijke zet gedaan: de Russen hebben een streep gehaald door het zestien jaar oude 'plutoniumakkoord'.

Daarin spraken beide kernmachten af ieder 34 ton hoogradioactief plutonium onbruikbaar te maken voor oorlogsdoeleinden. Voorlopig stopt dus een welkom vernietigingsprogramma dat beoogde de wereld juist een stukje veiliger te maken.

Daarnaast was uitvoering van het akkoord heel belangrijk om bijvoorbeeld te voorkomen dat gevaarlijk materiaal in handen zou komen van terreurorganisaties.

Het akkoord was een langetermijnverzekering tegen de uitbouw van nucleaire arsenalen. Ko Colijn, specialist internationale betrekkingen, is niet verrast door de Russische zet.

Russen en Amerikanen beschuldigen er elkaar al een tijdje van - en op steeds hogere toon - de 'strategische stabiliteit' in de wereld te bedreigen. De verhoudingen zijn verzuurd over Oekraïne, Syrië en de voortgaande NAVO-uitbreiding op voormalig Warschaupactterritorium.

Tekenend
James Collins van de Carnegie Stichting voor Internationale Vrede zegt dat het voor het eerst is dat de Russen een specifiek nucleair akkoord opzeggen. ,,Dit is tekenend voor de verslechterende relatie", aldus Collins. Een van de vaste elementen van het Amerikaanse Ruslandbeleid is Moskou voortdurend te beschuldigen van het niet nakomen van allerlei afspraken, zegt Colijn. ,,En Poetin op zijn beurt is ook heel consistent en zegt 'het is precies andersom, jullie doen het niet'."

De New York Times meldde dat het de Amerikaanse president Obama was die dit jaar het Amerikaanse deel van het vernietigingsprogramma opschortte, omdat het simpel te duur zou zijn. In plaats van plutonium te vernietigen wordt het gevaarlijke spul nu opgeslagen in de woestijn van New Mexico. Een cadeautje voor Poetin, die nu kan stellen dat de Amerikanen zich niet aan de afspraken houden.

Colijn noemt het geruzie 'extra pijnlijk' voor Barack Obama. Die begon zijn ambtsperiode immers met mooie ambities de kernwapenwedloop te stoppen, maar is nu weer terug bij af.

Mislukt
Colijn: ,,Denk ook aan die Nucleaire Veiligheidstop in 2014. Den Haag lag ervoor plat. Obama was hier. Je kunt wel zeggen dat dat ontwapeningsproces nu definitief is mislukt. Het zal Obama zeer verdrieten dat er niets van is terechtgekomen. Hij had in Washington feestelijk willen afsluiten met wat zijn laatste Nucleaire Veiligheidstop had moeten zijn waar de totale opruiming van alle nucleaire radioactieve afvalstoffen zou worden gevierd. Toen hebben de Russen al afgezegd. Poetin is niet verschenen. Dit echec kondigde zich al aan. Dat is diplomatiek een enorme tegenvaller voor zowel Obama als Hillary Clinton die minister van Buitenlandse Zaken was toen het plutoniumakkoord formeel werd ondertekend in 2010."

Colijn denkt dat het opzeggen van het verdrag de Russen goed uitkomt, want het kost hen veel geld die 34 ton plutonium op te ruimen.

Olieprijs
,,Zo veel dat de Amerikanen een paar honderd miljoen hebben bijgelegd. In weerwil van alle verhalen hebben de Russen echt moeite hun defensiebegroting rond te krijgen. Dat komt door de lage olieprijzen. Door zo het akkoord te beëindigen kunnen ze dus veel geld besparen. Dat speelt ook mee.''

Door de Redactie AD: Foto: AP