Maak banken medeverantwoordelijk voor restschulden

Ze hebben een huis verkocht dat minder waard was dan hun hypotheek en blijven daardoor met een schuld zitten. Maar door wie komt dat? Is de restschuld alleen de verantwoordelijkheid van de klant of ook van de bank? De stichting achter de rechtszaken wil dat de rechter bepaalt dat banken medeverantwoordelijk zijn voor een crisis op de woningmarkt en daarmee medeschuldig zijn aan restschulden.

De frustratie zit diep bij Sven Hulleman. De activitische jurist achter de Stichting Stop de Restschuld, heeft het op zijn zachtst gezegd niet echt op banken. En bankiers hebben het waarschijnlijk niet zo op Hulleman. Hij neemt geen blad voor de mond als het om de grootste Nederlandse banken gaat.

Ernstige schade
De financiële sector heeft door kredietverruiming de markt opgepompt, stelt hij, en daarmee de samenleving ernstige schade toegebracht. "De bank zegt dan: de klanten hadden beter moeten weten. Contract is contract. Maar als dat waar is, en we laten mensen bankroet gaat, dan zou dat ook voor banken moeten gelden. Dan moeten banken ook failliet kunnen gaan. Maar dat is niet zo."

Vandaag diende in Haarlem de eerste zitting in een reeks van 40 zaken van klanten die hun bank, met behulp van de stichting, hebben gedagvaard. Ralf Pijnaker was de eerste die zijn bank, de Rabobank, ontmoet in de rechtszaal.

Toch een hypotheek
Net voordat de crisis uitbrak, in 2007, sloot de aanstaande vader samen met zijn vriendin na veel nee’s bij andere banken een hypotheek af bij de Rabobank, zonder hypotheekgarantie want dat zou volgens de bank te duur zijn. Voor de flat in Haarlem-Noord betaalde het stel 181.000 euro, schrijft de Volkskrant. 

Enkele jaren later ging het stel uit elkaar, maar het huis kregen ze maar niet verkocht. Uiteindelijk ging het huis toch over de toonbank voor 150.000 euro en bleven de twee met een restschuld van 35.000 euro zitten. Volgens Pijnaker heeft de Rabobank hem onvoldoende op de risico’s gewezen.

Te veel geleend
Advocaat Jasper Hagens van Blenheim Advocaten is gespecialiseerd in de zorgplicht van banken en schrikt wel van deze gang van zaken: "Als ze bij andere banken geen lening konden krijgen en het advies kregen om een hypotheek af te sluiten zonder Nationale Hypotheekgarantie is er waarschijnlijk te veel geleend.

Formeel moeten banken rekening houden met persoonlijke omstandigheden en risico’s goed uitleggen. Daarnaast moet de bank zich houden aan de normen van hypotheekverstrekking. Het kan zijn dat de bank hier een scheve schaats heeft gereden."

Schikken
De rechter stelde vandaag voor dat Pijnaker en de bank nog maar eens om tafel moeten gaan. De Rabobank wil niet al te veel kwijt over de zaak, maar zegt wel 'opnieuw contact te gaan zoeken met dhr. Pijnaker'. De bank 'hoopt nog steeds met hem tot een oplossing te komen.'

Hulleman ziet dat de meeste cliënten, net als Pijnaker waarschijnlijk gaat doen, schikken met de bank en dat hun restschuld wordt kwijtgescholden. Hij heeft er een dubbel gevoel bij: "Als mensen bij mij aankloppen en er op deze manier uitkomen, is het goed. Wel is het heel jammer voor al die andere Nederlanders. Het liefst zou ik wel een uitspraak van de rechter willen natuurlijk."

Uitspraak rechter
Het ultieme doel van de jurist: dat de rechter uitspreekt dat banken medeverantwoordelijk zijn voor een crisis op de woningmarkt. Een crisis zoals die in 2008 en daarmee gepaard gaande waardedaling van huizen, is de onder meer de schuld van banken, stelt de stichting. "De burger neemt nu alle risico’s, terwijl die niet in verhouding staan tot de marktfluctuaties."

Zou een rechter oordelen dat een bank macro-economisch gezien mede schuldig is aan een huizencrisis, dan is het ontstaan van een restschuld ook mede de schuld van de bank, zo is de redenering. Bij zo'n uitspraak zouden meer burgers (een deel van) de schade kunnen verhalen op hun bank.

Iedereen naar de rechter?
Stapt dan niet iedereen bij een beetje restschuld naar de rechter? Dat zou kunnen, maar daar hebben de heren van de stichting geen problemen mee. Ook de politiek heeft overigens een aandeel in de crisis volgens Stop de Restschuld, maar die onderneemt te weinig actie.

Advocaat Jasper Hagens vindt de missie van Hulleman wat te ver gaan. Maar dat de zorgplicht van banken in veel gevallen beter kan staat voor hem vast.

"Als je je baan verliest is dat niet de schuld van de bank, maar de bank heeft wel een zorgplicht om te doen wat wel mogelijk is. De bank heeft in zo’n zaak in goede tijden geld geleend en is deskundiger dan de klant. Het is wel logischer dat er wordt meegedacht met de klant in plaats van direct tot de meest verstrekkende maatregel over te gaan."

Bron • RTL Z/ frederiekeh/ © ANP