Geen weg meer terug voor Nederlandse Syriëgangers

In een vertrouwelijk rapport van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, waar Metro gedeeltelijk inzage in kreeg, staat hoe een deel van de allereerste jihadisten vaak binnen een paar maanden het ‘Syrische paradijs’ de rug al toekeerde.

Tot halverwege 2014 kwamen in totaal 30 teleurgestelde Syriëgangers terug naar Nederland. Het geweld en de rechteloosheid viel ze tegen, ze bleken ongeschikt om te vechten of kregen simpelweg heimwee. Drie vrouwen kwamen terug omdat ze zwanger raakten en niet in Syrië wilden bevallen.

Opgedroogd

Maar daarna droogde de stroom terugkeerders zo goed als op. Het totaal staat nu op veertig terugkeerders. In de eerste helft van 2015 kwamen nog slechts twee jihadgangers terug.

Volgens de AIVD komt dit voor een deel omdat het niet meer zo gemakkelijk is om IS-gebied te verlaten als dat het ooit was. De jihadisten die zich aansluiten bij Islamitische Staat, moeten hun paspoort afgegeven. Deserteurs kunnen de doodstraf krijgen als zij zonder toestemming proberen te ontkomen.

Voor vrouwen is het gevaar van vluchten nog veel groter. Alleen reizen is voor hen zo goed als onmogelijk en de straffen zijn verschrikkelijk. De 17-jarige Oostenrijkse Samra Kesinovic werd met een hamer doodgeslagen nadat zij een leven als seksslavin had geprobeerd te ontvluchten.

Ook hangt terugkeerders die Nederland wel weten te bereiken een gevangenisstraf boven het hoofd.

Bedreiging?

De eerste generatie terugkeerders vormt op dit moment volgens het ministerie geen bedreiging meer. De ruim tweehonderd Nederlanders die nu nog in Syrië en Irak zijn, zijn dat bij een eventuele terugkeer wel.

Onder andere de aanslagen in Parijs werden uitgevoerd door strijders die in ieder geval een paar maanden strijdervaring hadden opgedaan. Wie nu nog terugkomt, doet dat vermoedelijke met kwade bedoelingen, zo is het idee, en vormt potentieel een groot gevaar.

Vijf per maand

Ondanks de negatieve ervaringen van teruggekeerde Syriëgangers vertrekken er nog steeds Nederlandse jihadisten naar IS-gebied. Gemiddeld vijf per maand.