'Moordende oud-tbs'er Udo D. aanwezig bij rechtszaak'

De met diverse stoornissen kampende D. stak ook een prostituee neer en zou geprobeerd hebben een tas en auto te stelen van twee andere vrouwen. Verslaggever Victor Schildkamp is aanwezig in de rechtbank en twittert live mee.

De 38-jarige D. heeft woensdagavond aan zijn advocaat laten per se bij de zitting aanwezig te willen zijn.

De zaak deed veel stof opwaaien omdat er volgens de instanties geen juridische mogelijkheden waren om D. langer vast te houden. Uit onderzoek van deze krant bleek echter dat die erwel degelijk waren: de rechtbank in Amsterdam besloot namelijk op 10 juli vorig jaar om de man tot maximaal januari 2016 gedwongen op te laten nemen in een kliniek. D. zou nog een risico zou vormen voor de samenleving.

Toch tekende de kliniek van GGZ Friesland, waar D. was opgenomen, een paar weken later geen bezwaar aan tegen zijn verzoek om op vrije voeten te komen. Hij zou niet te behandelen zijn. Een eventueel door D. aangespannen rechtszaak over vrijlating zou volgens de instelling altijd door de oud-tbs'er zijn gewonnen.

'Geen hulp'
Na zijn daad meldde D. zich op het politiebureau. Volgens zijn oude vrienden gleed hij jaren geleden al af. ,,Hij smeekte om hulp maar kreeg het nergens."

Vorig jaar blokkeerden ze zijn berichten. Twee weken geleden zag ze hem op straat. ,,Die ogen spraken boekdelen. Ik fietste door, dacht: ik kan je niet helpen", zei vriendin Hillie, die D. al sinds z'n zestiende kent. Vriend Roel: ,,Hij zag er verwilderd uit. Glazige ogen.'' 

Het is gruwelijk misgegaan, zeggen zijn vrienden. Hillie: ,,Verschrikkelijk. Voor de slachtoffers en nabestaanden, maar ook voor Udo.'' En tegelijk vraagt ze zich af: ,,Waar bleef de hulp? Ik hoor mensen zeggen dat hij geen medicijnen wilde. Vóór 2005 smeekte hij erom, en kreeg hij ze niet.''

Dit deed hij eerder
Mei 2005: De verdachte rijdt met zijn auto in op zijn voormalige schoonvader en bedreigt die ook. Hij wordt later dat jaar door de rechtbank wegens poging tot zware mishandeling veroordeeld tot zes maanden cel en tbs met dwangverpleging. De Hoge Raad zet dat later om in bedreiging.

2005-2012: De man wordt onder meer behandeld in het Pieter Baan Centrum. Volgens psychiaters is hij gewetenloos en agressief, maar wél toerekeningsvatbaar. Hij gebruikt geweld om een doel te bereiken, niet vanwege een psychiatrische stoornis.

November 2012: Einde van de tbs. Dat komt mede door een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Dat bepaalt dat tbs voor een niet-geweldsdelict maximaal vier jaar is. De man belandt op straat en houdt zich bijna twee jaar redelijk rustig.

Januari 2015: De man wordt opnieuw opgepakt omdat hij zich niet houdt aan een contactverbod met zijn ex. De aanklacht tegen hem wordt later nog uitgebreid met mishandeling en vernieling. Hij wordt veroordeeld tot zes maanden cel.

Juli 2015-augustus 2015: De man heeft zijn straf erop zitten. Zijn doen en laten wordt een aantal keer besproken in de driehoek (het reguliere overleg tussen burgemeester, politie en justitie). Burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden probeert te voorkomen dat hij vrij komt en vraagt via de rechter om opname in een ggz-instelling. Dat gebeurt, maar de man vecht die beslissing met succes aan.

Augustus 2015-oktober 2015: De ex-tbs'er lijdt een zwervend bestaan in Leeuwarden. Hij wordt dagelijks in de gaten gehouden door hulpinstanties en de politie.

Victor Schildkamp & Maarten van Ast/ Source: AD.nl/ © Reuters