Discussie over 'de bom' laait op

Het is een onderwerp waarvoor je moeilijk tegenstanders vindt: een kernwapenvrije wereld. Donderdag praat de Tweede Kamer over het burgerinitiatief voor een kernwapenverbod in Nederland, waarvoor vredesorganisatie PAX zo'n 60.000 handtekeningen wist op te halen. Een lastig debat, vooral omdat de kernwapens die al dan niet op vliegbasis Volkel liggen eigenlijk strikt geheim zijn.

Die geheimzinnigheid wuift campagneleider Krista van Velzen van PAX weg. ,,Dat is het allang niet meer, joh." Zij ging het land in om de handtekeningen te verzamelen. ,,Sommigen waren verbaasd: liggen die hier nog?! Maar vrijwel iedereen zegt: ze moeten weg. Anderen zeggen: laat ze hier maar, dan kunnen we zo'n bom op IS gooien. Als je dan uitlegt dat de effecten van een kernbom over landsgrenzen en generaties merkbaar zijn, zeggen ze: o, laat dan maar."

Voor het oud-SP-Kamerlid is de conclusie simpel: niet alleen is een meerderheid van de Nederlanders tegen, óók een meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich uitgesproken tegen kernwapens. Dan is een verbod niet meer dan logisch, stelt Van Velzen. ,,Volgend jaar moeten alle wapens naar de VS worden gebracht voor modernisering. Zeg dan meteen: je mag ze houden. Dat kan gewoon - Groot-Brittannië en Griekenland hebben dat ook gedaan - maar er is wel politieke moed voor nodig. Durft de Kamer die moed te hebben?"

Rusland
Het antwoord is nee. Althans, Van Velzen vindt wel SP en GroenLinks aan haar zijde.

De andere partijen - en dus de overgrote meerderheid - zien het niet zitten. De huidige situatie in de wereld, en met name de rol van Rusland, wordt als argument aangedragen. Het land heeft aangekondigd het kernwapenarsenaal uit te breiden. Nu er mogelijk een nieuwe Koude Oorlog dreigt, is dit niet het tijdstip om over een verbod te praten.

,,Dat kunnen we ons niet permitteren," vindt VVD-Kamerlid Han ten Broeke. ,,Het is een soort tango: de tegenpartij moet wel meedoen als je gaat ontwapenen. Als je dat eenzijdig doet, leidt dat niet tot meer, maar mínder veiligheid." De christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP zien ook niks in een 'verbeter de wereld, begin bij jezelf'-aanpak. ,,Je moet niet als enige je pistool weggooien," klinkt het bij de SGP.

Amerikanen
D66 en de ChristenUnie zijn wel bereid de Amerikanen te vragen of zij de wapens na de modernisering in 2017 willen houden. ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind, die zelf begin jaren '80 nog in anti-kernwapendemonstraties meeliep, wil dat wel 'in goed overleg' doen. ,,Wij mochten decennialang schuilen onder de paraplu van de Amerikanen. Misschien is het nu tijd om te vragen of we van de kernwapentaak af kunnen."

Overleg is daarbij cruciaal, vindt de Kamer, want een kernwapenverbod is alleen mogelijk in internationaal verband. PvdA-Kamerlid Michiel Servaes wijst op de motie van zijn partij, SP en D66 die minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken de opdracht geeft om met anderen te praten over een internationaal verdrag. ,,Daar ga ik hem aan houden. Het vastleggen in de Nederlandse wetgeving is niet de goede manier," zegt Servaes. Saillant, want zijn partijvoorzitter Hans Spekman en voorzitter Bart van Bruggen van de PvdA-jongerenorganisatie Jonge Socialisten hebben de petitie volgens PAX wél ondertekend.

Pleidooi
Van Velzen kan dat pleidooi voor een internationale aanpak moeilijk plaatsen. ,,139 landen - 139! - onderhandelen nu over een internationaal verbod. Maar Nederland doet niet mee. Dat is gênant. Je wacht toch ook niet tot alle rokers stoppen met roken voordat je een rookverbod invoert?"

zouden opgeslagen liggen op vliegbasis Volkel. Dat is officieel nooit bevestigd, al verklaarde oud-premier Ruud Lubbers in 2013 dat de bommen, of delen ervan, daar nog altijd aanwezig zijn.

Door: redactie AD / Hanneke Keultjes Foto: ANP