Het aantal uitvaarten op kosten van de gemeenschap is vorig jaar sterk gestegen, zowel in de grote stad als op het platteland. Steeds meer mensen met schulden, kunnen de uitvaartkosten van een familielid niet opbrengen.
De groep overledenen die op kosten van de gemeenschap naar hun laatste rustplaats worden gebracht, groeit. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Christelijke Hogeschool Ede.
Moesten gemeenten tussen 2010 en 2014 jaarlijks zo'n 1800 uitvaarten organiseren, vorig jaar is dat aantal gestegen naar 2100. Deze stijging van ruim 15 procent is veel sterker dan de toename in het totale aantal Nederlandse doden, dat vorig jaar met 5 procent groeide.
De grotere schulden waar mensen mee kampen, spelen hierin een rol, weet onderzoeker Henk van Deutekom. Het gaat dus niet zozeer om mensen die in eenzaameid sterven - zij zijn verantwoordelijk voor 10 tot 20 procent van de gemeentelijke uitvaarten -, maar om mensen die in armoede sterven
Armoede
,,Langdurige armoede en schuldenproblematiek zijn de afgelopen jaren fors toegenomen. Gemeenten constateren dat steeds meer nabestaanden niet kunnen of willen betalen voor de uitvaart. In die gevallen moet een gemeente binnen 6 werkdagen de uitvaart verzorgen. Je kunt een overledene niet onder een struik laten liggen.''
Als gemeenten worden geconfronteerd met een overledene waar niemand zich over ontfermt, onderzoeken zij eerst of er familie is die de uitvaart kan verzorgen. Is die niet te vinden of heeft die geen geld om de overledene de laatste eer te bewijzen, dan is de gemeente verplicht om de uitvaart te regelen. Die probeert zoveel mogelijk rekening te houden met de wensen van de overledene, voor zover bekend, in de keuze voor begraven of cremeren. In alle gevallen kiezen gemeentes voor een sobere ceremonie, hier en daar aangekleed met een laatste groet van de stadsdichter.
Ouderenbond ANBO ziet dat nabestaanden niet meer zo klakkeloos als vroeger de erfenis aanvaarden. ,,Ze kijken beter naar eventuele schulden en naar het bestaan van een uitvaartverzekering,'' weet ANBO-woordvoerder Joeri Veen. ,,Dat je een erfenis niet per definitie hoeft over te nemen, heeft meer bekendheid gekregen.''
Daarnaast kan meespelen dat ouderen door de crisis hun uitvaartverzekering vaker hebben opgezegd.
Heerlen
Hoewel Amsterdam met 441 uitvaarten op kosten van de gemeente de kroon spant, beperkt de problematiek zich niet tot de grote steden. Ook kleinere gemeentes laten opvallende stijgingen zien. Zo nam in Heerlen het aantal gemeentelijke uitvaarten toe van twintig in 2014 naar dertig in 2015, in het Zuid-Hollandse Rijswijk van een naar vijf.
,,We zien vooral een stijging in gemeentes met een regionale functie, waar je bijvoorbeeld een ggz-instelling vindt, en gemeentes in de grensstreek. Die lijken meer mensen aan te trekken met psychiatrische of sociale problemen, met weinig kansen in de maatschappij.'' Van Deutekom heeft niet de indruk dat de toename in 2015 incidenteel is. Er zijn gemeenten die nu al op een aantal uitvaarten zitten dat in 2015 pas halverwege het jaar werd bereikt. ,,Dit krijgt in de komende jaren een vervolg.''
Door: redactie AD / Heleen Boex / Foto: JORGEN CARIS
Reactie plaatsen
Reacties