OpinieDe Tweede Kamer stemt dinsdag over etnisch profileren. De beroepseer van de politie staat op het spel, schrijft Ahmed Marcouch in een opiniestuk in Het Parool. Het goedpraten is totaal van de pot gerukt.
De verkiezingsstrijd in Nederland wordt komende winter beheerst door mannen. Op de Partij voor de Dieren na hebben alle partijen een mannelijke lijsttrekker - of er moet alsnog een vrouw opstaan die de PvdA wil leiden en de mannen uitschakelt.
Toch denken de Nijmeegse hoogleraren Carla van Baalen (57) en Monique Leyenaar (61) dat ze een vrouw in het Torentje nog wel gaan meemaken. "Mocht Rutte om hem moverende redenen opstappen, waarom zou minister Edith Schippers dan geen premier kunnen worden?", vraagt parlementair historicus Van Baalen zich af. En politicoloog Leyenaar zegt: "Formeel zijn er geen barrières meer, en psychologisch zou niemand opkijken van een vrouwelijke minister-president".
Dat is weleens anders geweest. "Nederland is nog niet toe aan een vrouwelijke premier", zei Marga Klompé, de eerste vrouwelijke minister, in 1967. In de top van haar katholieke partij, de KVP, is er volgens Van Baalen wel over gesproken of zij premier zou kunnen worden, en het is nog steeds de vraag of ze dat zelf niet aandurfde, of dat de mannen geen vrouw wilden. Hoe dan ook, ze werd het niet, maar ze was wel de vrouw die het dichtst bij het Nederlandse premierschap heeft gezeten van allemaal. Meer nog dan Rita Verdonk, de VVD-minister die in 2006 meer stemmen kreeg dan Mark Rutte maar bij een verkiezing om het leiderschap door hem werd verslagen.
Dat is weleens anders geweest. "Nederland is nog niet toe aan een vrouwelijke premier", zei Marga Klompé, de eerste vrouwelijke minister, in 1967. In de top van haar katholieke partij, de KVP, is er volgens Van Baalen wel over gesproken of zij premier zou kunnen worden, en het is nog steeds de vraag of ze dat zelf niet aandurfde, of dat de mannen geen vrouw wilden. Hoe dan ook, ze werd het niet, maar ze was wel de vrouw die het dichtst bij het Nederlandse premierschap heeft gezeten van allemaal. Meer nog dan Rita Verdonk, de VVD-minister die in 2006 meer stemmen kreeg dan Mark Rutte maar bij een verkiezing om het leiderschap door hem werd verslagen.
Cultuur
Of er iets in de Nederlandse (politieke) cultuur zit dat vrouwelijk politiek leiderschap in de weg staat? Van Baalen is gespecialiseerd in kabinetsformaties, maar heeft hier nog nooit een bevredigend antwoord op gevonden. Ze snapt evenmin waarom vrouwen haast nooit informateur zijn. Alleen Els Borst (D66) heeft ooit een kabinet in elkaar gezet, en dat ook nog als onderdeel van een trio: samen met de heren Kok (PvdA) en Zalm (VVD) bereidde zij het tweede paarse kabinet voor.
Of er iets in de Nederlandse (politieke) cultuur zit dat vrouwelijk politiek leiderschap in de weg staat? Van Baalen is gespecialiseerd in kabinetsformaties, maar heeft hier nog nooit een bevredigend antwoord op gevonden. Ze snapt evenmin waarom vrouwen haast nooit informateur zijn. Alleen Els Borst (D66) heeft ooit een kabinet in elkaar gezet, en dat ook nog als onderdeel van een trio: samen met de heren Kok (PvdA) en Zalm (VVD) bereidde zij het tweede paarse kabinet voor.
Voor dat informateurschap zijn kwaliteiten nodig die vaak aan vrouwen worden toegeschreven, zegt Van Baalen: verbindend, oplossingsgericht. Ook vreemd vinden de hoogleraren dat vrouwen als ze op nummer twee staan, steevast worden overgeslagen bij een leiderschapswisseling. "Als het erop aankomt, worden ze het niet", zegt Van Baalen. Leyenaar wijst op Jeltje van Nieuwenhoven en Mariëtte Hamer. Zij waren beiden een tijdje fractieleider van de PvdA, maar lijsttrekker werden ze niet.
Optimistisch
Dat lijsttrekkerschap is geen voorwaarde om premier te worden, maar het is wel gebruik bij de grote partijen die de premier leveren. Een partij mag ook iemand van buiten vragen, wat de kans op een vrouw vergroot. Een carrière als minister is evenmin een voorwaarde, al was Jan-Peter Balkenende een uitzondering toen hij premier werd met alleen ervaring als Kamerlid. Dat er meer vrouwen minister zijn, maakt Leyenaar optimistisch over de kansen op een vrouwelijke premier.
Bij de PvdA zou nog een doorbraak kunnen komen, maar in de discussie over de kandidaten voor lijsttrekker worden alleen mannen genoemd. Aan de verkiezingen om de eerste plek hebben in het verleden wel vrouwen meegedaan, zowel bij de PvdA (Jeltje van Nieuwenhoven, Lutz Jacobi) als bij het CDA (Mona Keijzer). In beide gevallen gaven de partijleden de voorkeur aan een man. Leyenaar vindt zo'n strijd voor de huidige generatie vrouwen nog wel lastig. "Vrouwen gaan vaak voor de zaak. Je moet bij zo'n verkiezing knauwhard profileren. Zestigers hebben daar moeite mee. Maar de nieuwe lichting is dat gelukkig wel gewend."
Optimistisch
Dat lijsttrekkerschap is geen voorwaarde om premier te worden, maar het is wel gebruik bij de grote partijen die de premier leveren. Een partij mag ook iemand van buiten vragen, wat de kans op een vrouw vergroot. Een carrière als minister is evenmin een voorwaarde, al was Jan-Peter Balkenende een uitzondering toen hij premier werd met alleen ervaring als Kamerlid. Dat er meer vrouwen minister zijn, maakt Leyenaar optimistisch over de kansen op een vrouwelijke premier.
Bij de PvdA zou nog een doorbraak kunnen komen, maar in de discussie over de kandidaten voor lijsttrekker worden alleen mannen genoemd. Aan de verkiezingen om de eerste plek hebben in het verleden wel vrouwen meegedaan, zowel bij de PvdA (Jeltje van Nieuwenhoven, Lutz Jacobi) als bij het CDA (Mona Keijzer). In beide gevallen gaven de partijleden de voorkeur aan een man. Leyenaar vindt zo'n strijd voor de huidige generatie vrouwen nog wel lastig. "Vrouwen gaan vaak voor de zaak. Je moet bij zo'n verkiezing knauwhard profileren. Zestigers hebben daar moeite mee. Maar de nieuwe lichting is dat gelukkig wel gewend."
Door Redactie Trouw: ANP
Reactie plaatsen
Reacties