Hoogleraar: Wind- en zonne-energie in de toekomst niet rendabel

Nederland moet investeren in extra energiecentrales waarop kan worden teruggevallen als er weinig zon of wind is, zodat de levering constant blijft, zegt de Utrechtse emeritus-hoogleraar.

De energieprijs is gebaseerd op vraag en aanbod. 'Ouderwetse' kolen- en kerncentrales bieden een redelijke constante stroom van energie aan, waardoor ze winst kunnen maken en hun kosten terug kunnen verdienen.

Bij energie die windmolens produceren is dat niet het geval, omdat het niet altijd evenveel waait. Op het moment dat het wel hard waait en er veel stroom geproduceerd wordt, daalt de prijs. "Dat levert inmiddels zo weinig op, dat eigenaren hun investeringen niet terug kunnen verdienen", legt Turkenburg uit.

Minder stabiele energielevering
Door deze wisselende omstandigheden is ook de levering niet altijd gegarandeerd. Datzelfde geldt voor zonnepanelen, die alleen overdag energie leveren. In de winter produceren ze daarnaast 80 procent minder stroom dan in de zomer. Dat is onhandig, want juist in de winter is de behoefte aan energie groter.

Om de levering te garanderen, moeten er dus extra 'backupcentrales' gebouwd worden. Daarbij kun je denken aan bijvoorbeeld batterijen om de stroom op te slaan, of gascentrales die ingeschakeld kunnen worden wanneer de zon en de wind het af laten weten.

Ander honoreringssysteem
Omdat de energieprijs zo laag is bij de juiste weersomstandigheden en de investering groot is door extra voorzieningen die getroffen moeten worden, moet de wijze waarop stroomprijzen worden vastgesteld veranderen, vindt Turkenburg. "Daarbij zou niet alleen rekening gehouden moeten worden met de prijs die het maken van kilowatturen kost, maar ook met het vermogen dat je moet hebben om altijd stroom te kunnen leveren, ook als zonnecellen en windturbines dit niet kunnen."

In 2016 verschijnt een wetenschappelijk artikel van onder andere zijn hand waarin een scenario wordt doorgerekend waarin de stroomvoorziening in Europa in 2050 vrijwel klimaatneutraalneutraal is, terwijl de kosten laag blijven en de levering betrouwbaar. Daarvoor zijn twee dingen nodig: bronnen die hernieuwbare energie produceren, zoals zon en wind, en ‘backupcentrales’ die vrijwel geen CO2 uitstoten.

'Investeer in opslag'
"We moeten 40 tot 60 procent van onze energie uit de zon en wind halen. Daarnaast moeten er meer centrales met de Carbon Capture and Storage (CCS) technologie gebouwd worden." Dit systeem vangt tot 90 procent van het CO2 op, dat vrijkomt door de verwerking van fossiele brandstoffen als gas en kolen tot energie. "Deze koolstof kan daarna opgeslagen worden in lege aardgasvelden onder de Noordzee of in producten zoals bakstenen of koolstof vezels. "Daardoor leg je dit gas voor eeuwig vast."

Sommige energiebedrijven zijn er voorstander van om deze CO2 op te vangen en volgens met behulp van waterstof om te zetten in aardgas. Huishoudens kunnen dat weer gebruiken om op te koken. "Maar wat gebeurt er daarna dan met de CO2 die bij de verbranding vrijkomt? Komt de koolstof dan niet alsnog de lucht in? Dat mag vanwege het klimaatprobleem juist niet."

'Sluit geen kolencentrales'
Het plan van een meerderheid in de Tweede Kamer om kolencentrales te sluiten en daarvoor in de plaats gascentrales in te zetten vindt hij niet slim. "Tijdens de bouw van de drie nieuwe kolencentrales is gezegd dat deze bedrijven er rekening mee moeten houden dat er een emissienorm komt. Dat moet je niet zeggen dat ze ineens moeten sluiten."

Hij stelt voor om restricties op te leggen. "Wel moet je zeggen dat ze in bijvoorbeeld 2015 per kWh niet meer CO2 mogen uitstoten dan een kolencentrale. En deze missienorm moet je in de jaren daarna steeds strenger maken. In kolencentrales moeten we bovendien biomassa gaan meestoken. Het is dan zelfs mogelijk om tot negatieve emissies te komen, waarbij CO2 uit de lucht wordt gehaald en ondergronds wordt opgeslagen."

RTL Z / © Reuters